ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΑ ΚΤΙΣΜΑΤΑ

Ο όρος βιοτεχνικά κτίσματα περιγράφει το σύνολο των υποδομών εκείνων οι οποίες αξιοποιούνται στον άξονα της πρωτογενούς και δευτερογενούς κατεργασίας των πρώτων υλών υπηρετώντας το σκοπό της κάλυψης των οικιακών  αλλά και των εμπορικών (μύλοι, μαντάνια, νεροτριβές) αναγκών. Στον ορεινό όγκο των Τζουμέρκων, χώρο όπου η γεωργική και κτηνοτροφική παραγωγή συνδυάζεται με την οικιακή βιοτεχνία αναπτύσσεται ένα σύνολο υποδομών αυτής της μορφής οι οποίες λειτουργούν είτε υπό ιδιωτικό είτε υπό κοινοτικό καθεστώς ενώ δεν λείπουν και τα βακούφικα κτίσματα τα οποία υπάγονται στην δικαιοδοσία των μοναστηριών. Σήμερα λίγα από αυτά τα κτίσματά στέκουν και αυτά σε αρκετά χωρία είναι σε αχρηστία ενώ σε αρκετές περιπτώσεις έχουν αναπαλαιωθεί ή κατασκευαστεί στο ίδιο σημείο όπου βρισκόταν παλαιότερα υπακούοντας στην λογική της τουριστικής προβολής των βιοτεχνικών κτισμάτων της περιοχής των Τζουμέρκων.
Χαρακτηριστικά δείγματα συνιστούν:
- το μεταποιητικό συγκρότημα νερόμυλος-νεροτριβή-μαντάνι στο Ματσούκι το οποίο είναι σε χρήση ως τις μέρες μας. Έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.
- Ο νερόμυλος και η νεροτριβή του Αγίου Ιωάννη, δίπλα από το ομώνυμο γεφύρι, που Βρίσκονται στο χωριό Βαπτιστής , στη θέση Μουτσιάρα κατά την είσοδο στο χωριό.
- Το συγκρότημα νερόμυλων στο Συρράκο, που αποτελείται από τρεις μύλους, δύο από τους οποίους λειτουργούσαν κανονικά έως και το 1970. Ο βορειότερος μύλος χρησιμοποιούταν ως νεροτριβή και μαντάνι. Το 1980 υπέστησαν ζημιές. Σήμερα έχουν γίνει σημαντικές προσπάθειες για την ανακατασκευή τους. Ο τρίτος μύλος καταστράφηκε το 1821 όταν οι κάτοικοι του χωριού επαναστάτησαν εναντίον των Τούρκων.
- Ο νερόμυλος στους Χριστούς που λειτουργεί ανακαινισμένος στην κεντρική πλατεία του χωριού στην θέση Γατσέλου.
- Το βιοτεχνικό συγκρότημα στα Πράμαντα: Ολοκληρωμένο προβιομηχανικό σύστημα που αποτελείται από νερόμυλο, νεροτριβή και μαντάνια. Το συγκρότημα ανήκει στους αδερφούς Τσακτσίρα.

Φωτογραφία: Docas, http://fototzoumerka.blogspot.gr/